Wat is een energiehub?
Hoe kunnen groepen bedrijven en/of inwoners in een ‘energiehub’ samenwerken om de opwek, opslag, conversie (omzetten van energie) en het verbruik van energie met elkaar af te stemmen? Hoe kunnen deze energiehubs helpen om ons elektriciteitsnet goed te gebruiken en overbelasting te voorkomen?
Wat is een energiehub?
Energiehubs zijn nog nieuw. In ons energiesysteem waren losse overeenkomsten tussen een bedrijf of huishouden en de netbeheerder en energieleverancier normaal. Een bedrijf of huishouden was alleen afnemer van energie. Energiehubs zijn juist een lokale samenwerking tussen gebruikers en producenten van energie. U kunt dus met andere inwoners en bedrijven samenwerken in een energiehub. Zo stemt u dan energieopwek, -transport, -opslag, -conversie en -verbruik op elkaar af.
Energiehubs zijn er in verschillende groottes. Ze ontwikkelen zich vaak in stappen. De energiehub kan groeien naar meerdere deelnemers en kan ook nieuwe activiteiten toevoegen. Denk bijvoorbeeld aan het investeren in opwekinstallaties of opslag. Om samen te kunnen werken en te investeren, maken de deelnemers in een energiehub afspraken met elkaar.
Energiehubs gaan niet alleen over elektriciteit. Er kan nog veel meer:
- Samen warmte en duurzame gassen verbruiken en produceren.
- Kijken naar mogelijkheden voor slimme sturing en flexibele opslag van energie.
- Energie omzetten naar andere energievormen (conversie).
Bekijk het webinar over energiehubs
Waarom samenwerken in energiehubs?
We stappen over van fossiele energie naar duurzame energiebronnen (energietransitie). Dit moet om de klimaatdoelen die we onszelf stellen in Nederland en Europa, te halen. We verschuiven naar een ‘decentraal’ energiesysteem: we wekken duurzame energie lokaal op. Ook het verbruik en de opslag van deze energie doen we steeds vaker lokaal, zodat niet alle energie het overbelaste elektriciteitsnet op hoeft.
Dit werkt goed als u samenwerkt in een energiehub, waarin u de opwek en het gebruik van duurzame energie op elkaar afstemt en met elkaar deelt. Ook zorgen energiehubs ervoor dat de energievoorziening meer lokaal geregeld wordt (lokaal eigenaarschap).
Lees meer over de veranderingen in het energiesysteem van de toekomst
Kansen energiehubs
Overbelasting van het elektriciteitsnet voorkomen
Energiehubs beperken de overbelasting van het elektriciteitsnetwerk. Dit doen ze door samen te werken en afspraken te maken over efficiënt energiegebruik. En de hoeveelheid energie die de deelnemers aan een energiehub samen (kunnen) transporteren op het elektriciteitsnet (gezamenlijke transportcapaciteit). In die samenwerking bent u als inwoner of bedrijf niet alleen afnemer van energie, maar ook producent: u wekt ook energie op. Zo speelt u een rol in de vraag naar meer flexibiliteit op het elektriciteitsnet. Netbeheerders zien hoe belangrijk flexibele oplossingen zijn om het elektriciteitsnet beter te gebruiken.
Lokale partijen krijgen inspraak
Productie-installaties voor energie komen overal in Nederland te staan. Installaties voor duurzame energiebronnen, zoals zon en wind, nemen vaak meer ruimte in dan die voor fossiele bronnen. Dat kan leiden tot spanningen in de omgeving van die installaties. Energiehubs kunnen helpen bij de acceptatie van duurzame productie-installaties door omwonenden en omliggende bedrijven. Zij zijn onderdeel van de hub. En krijgen daarin dan ook inspraak.
Samen investeren
Doordat inwoners, bedrijven en overheden samenwerken in een energiehub, investeren ze samen. Ze investeren bijvoorbeeld in productie-installaties of opslag en infrastructuur. Maar kopen ook producten en diensten samen in. Deze investeringen zijn belangrijk voor alle partijen in de energiehub; denk aan duurzame warmtebronnen of een grote opslagplaats voor energie.
Makkelijker toegang tot energiemarkten
Energiehubs geven nieuwe partijen toegang tot de verschillende markten in de energiesector. Door een hub kunnen kleinere en/of niet-professionele partijen hun eigen energievoorziening regelen. Dat vraagt wel om nieuwe spelregels, want de markten zijn hier nog niet op ingericht.
Betere balans tussen vraag en aanbod energie
In het energiesysteem van de toekomst slaan we duurzaam opgewekte energie op en sturen we op de vraag naar energie. Deze flexibiliteit zorgt voor een gezonde energiebalans: evenveel energie verbruiken als er binnenkomt. Energiehubs zorgen voor die betere balans tussen vraag en aanbod van energie.
Dat werkt zo: door een Energie Management Systeem (EMS) is het mogelijk om energie binnen een energiehub te 'verhandelen'. Zo kan het voorkomen dat het ene huishouden een overschot aan opgewekte energie uit zonnepanelen aanbiedt aan een huishouden dat te weinig energie opwekt. Wanneer er energie of flexibiliteit 'over' is binnen een energiehub, kunnen de aangesloten partijen dit bijvoorbeeld verkopen aan TenneT.
Energievoorzieningen worden betaalbaarder
Energiehubs creëren nieuwe verdienmodellen (hoe verdient een organisatie haar geld). Denk aan coöperaties die productie-installaties bouwen namens inwoners. En die (geld)winsten investeren in nieuwe duurzame opwek. Of ze leveren energie tegen een lagere prijs. Ook kunnen de samenwerkende partijen binnen een hub het verdiende geld herinvesteren in de directe omgeving. Bijvoorbeeld in klimaatadaptatie, waarmee ze de omgeving voorbereiden op de gevolgen van klimaatverandering (zoals droogte of hoogwater).
Neemt u het initiatief?
Om een energiehub te starten heeft u als ondernemer uw gemeente of provincie nodig. Andersom is dat ook het geval. Lees wat u als ondernemer moet weten om een hub te starten. Of bekijk wat u als overheid kunt doen als u werkt voor een gemeente of provincie.
De wens om iets met elkaar neer te zetten komt van onderop (bottom-up). Zo zijn er nu al initiatieven van bedrijven en energiegemeenschappen die samen problemen rond de overbelasting van het elektriciteitsnet aanpakken. Zij vinden elkaar ook vanuit de opdracht om te verduurzamen.
- Ministerie van Klimaat en Groene Groei
Zie ook
Uitgelicht
